Sivas’ın Yöresel Lezzeti: Tel Helva

Sivas, Türkiye’nin merkezi bölgelerinden biri olarak kendine özgü lezzetleri ile tanınmaktadır. Bunlardan en önemlilerinden biri olan tel helva, yapımı oldukça zahmetli ve uzun zaman alan bir tatlıdır. Günümüzde de bu gelenek yaşatılmaya çalışılmaktadır. Tel helvanın hazırlanma süreci yaklaşık 5 saat sürmektedir. Bu süreçte şeker, su ve limon tuzu karışımı en az 4 saat boyunca kaynatılarak kıvama getirilir. Hazırlanan şerbet, kar üstünde soğutularak uygun boyutlara getirilir. Tel helvanın geçmişi Osmanlı İmparatorluğu’na kadar uzanmakta ve bu lezzet, kavrulan un ile ince ince çekilmektedir.

Tel helva, 6 kişinin bir araya gelerek bir tepsi etrafında çalışmasıyla yapılmakta olup, bu durum birlik ve beraberliğin sembolü olarak değerlendirilmektedir. Yapım süreci uzun saatler sürmesine rağmen, tel helvası, tatlı severlerin damaklarında unutulmaz bir lezzet bırakmaktadır. Ancak, Sivas tel helvası ustası Murat Aygün, tel helvanın yapımının zahmetli olması nedeniyle giderek unutulduğunu ifade etmektedir.

Geleneklerin Unutulması

Aygün, tel helvasının bir gelenek olduğunu ve geçmişte Sivas’taki kış geceleri ile sıra gezmelerinin bu lezzeti daha da anlamlı kıldığını söylemektedir. Telefon, internet ve araba gibi modern iletişim araçlarının hayatımıza girmesiyle birlikte insanlar arasındaki sosyal etkileşimin azaldığını, dolayısıyla helva çekme geleneğinin de unutulmaya yüz tuttuğunu dile getirmektedir. Geleneksel kafe ve restoranların artışıyla birlikte, bu lezzetli tatlının geçmişteki yerinin ve anlamının da kaybolduğunu ifade etmiştir.

Ustalık ve Malzeme Seçimi

Tel helvasının yapımının ustalık gerektirdiğini belirten Aygün, el lezzetinin bu işin önemli bir parçası olduğunu, bu nedenle de herkesin kolayca yapabileceği bir tatlı olmadığını vurgulamaktadır. Kullanılan malzemelerin birinci sınıf kalitede olması gerektiğini belirtmekte ve bu nedenle marketlerde tel helvanın bulunmadığını ifade etmektedir. Hazırlanan tel helvanın içinde kimyasal madde bulunmadığı için, yapıldıktan sonra hemen tüketilmesi gerektiği de önemle vurgulanmaktadır.

Gelenekleri Yaşatmaya Çalışmak

Sivas Mahalle Muhtarları Başkanı Muhabbet Olgaç da tel helvasının eski bir gelenek olduğunu vurgulamaktadır. Olgaç, “Bugün Sivas’ın Osmanlı’dan gelen ve asırlardır devam eden tel helvasını yaptık. Muhtar arkadaşlarımızla ve misafirlerimizle beraber o sıcaklığı burada yaşatmaya çalıştık,” diyerek bu etkinliklerin önemine değinmiştir. Tel helvasının günümüzde çok az yerde yapıldığını ve bu toplanmanın, geçmişteki geleneklerin ruhunu yaşatmak adına büyük bir fırsat olduğunu belirtmektedir.

Sonuç olarak, Sivas tel helvası, sadece bir tatlı olmanın ötesinde, kültürel bir miras ve toplumsal bağların güçlenmesine yardımcı olan bir gelenektir. Ustaların ve muhtarların çabaları ile bu lezzetin unutulmaması ve gelecek nesillere aktarılması hedeflenmektedir.